Onlangs verscheen er een bericht in het nieuws over de beeldtenis van het vrijheidsbeeld op een postzegel. Waarin verhaald werd dat er verkeerdelijk het beeld van Las Vegas werd getoond. Een verhaal dat mij aanspoorde om er is dieper op in te gaan.

Beginnend bij de geschiedenis van het beeld, dat Frankrijk destijds aan de jonge Verenigde Staten schonk. Dat volgens sommige bronnen in het oorspronkelijke concept waarin een ontketende zwarte vrouw te zien was, die daar nog zichtbare restanten van droeg aan de armen en benen. Hetgeen uiteindelijk door het bevoegde Amerikaanse comitee zou zijn gewijzigd.

In werkelijkheid ging het om hetzelfde beeld dat vroeger veel donkerder van kleur was. De buitenkant is namelijk gemaakt van koperplaten, die oorspronkelijk diep roodbruin gekleurd zijn maar onder invloed van de elementen al snel een lichtgroene oxidatielaag ("patina") krijgen. Dat zie je ook bij bronzen beelden en bij de koperen dakbedekking van kerken. 

Het vrijheidsbeeld stelt Libertas voor, de Romeinse godin van de vrijheid. De Franse beeldhouwer Frédéric Bartholdi koos deze figuur omdat ze in het Amerika van toen al een sterke symbolische waarde had: ze werd onder andere afgebeeld op muntstukken. Een vrouwenfiguur als zinnebeeld van vrijheid werd in de 18de en 19de eeuw wel vaker gebruikt, zoals in het bekende schilderij "De Vrijheid leidt het volk" van Eugène Delacroix. 

Bartholdi baseerde zich voor het ontwerp op plannen die hij had gemaakt voor een heel ander project, een vuurtoren in de vorm van een Egyptische vrouw die aan de noordelijke ingang van het Suezkanaal zou worden gebouwd. Maar daarvoor was in Egypte niet genoeg geld beschikbaar. Toen Bartholdi later aan het Amerikaanse project begon, moest het natuurlijk niet langer een Egyptische vrouw voorstellen. Het gezicht van het vrijheidsbeeld zou gemodelleerd zijn op dat van de (blanke) moeder van de beeldhouwer.

Al zijn er wel wat overeenkomsten terug te vinden met onder meer de Persische Mithra(s) en het Kolossus standbeeld dat in Rodos stond. Beide hadden namelijk een gelijkaardige houding en droegen een gelijksoortige krans op hun hoofd. Een extra verwijzing naar die periode is de tabula ansata dat het beeld vasthoud en dat in Romeinse cijfers de datum van de Amerikaanse onafhankelijkheidsverklaring als opschrift heeft. Net als de toorts die de verlichting symboliseert terug te vinden valt bij de Kolossus.



Naast het Franse zusterbeeld aan de overkant van de oceaan zijn er op nog een tal van andere plaatsen identieke kopies te bewonderen. Waarvan je hier op Wikipedia al heel wat locaties kan terugvinden. Om die lijst wat overzichtelijker te maken heb ik ze via Google Maps in een wereldkaart gestoken. Waaruit blijkt dat dit beeld zowat overal terug te vinden is en het tot een collectief symbool is uitgegroeid. (Lic. Robrecht Vandemeulebroecke een onderzoeker/doctorandus via ikhebeenvraag en Wikipedia)