Wanneer ik onlangs Stephen Fry in QI hoorde vertellen over kikkers die als zwangerschaptesten werden gebruikt was mijn curiositeit geprikkeld.  Na wat zoekwerk kwam ik al gauw de hele geschiedenis, van wat nu een eenvoudig gebruiksvoorwerp lijkt, tegen.


De oude Egyptenaren drenkten zakken tarwe en gerst met de urine van een mogelijk zwangere vrouw. De kieming van deze zaden zou vervolgens een zwangerschap aangegeven. Het type van gekiemde graan werd beschouwd als een indicator van het geslacht van de foetus.

Hippocrates stelde in het oude Griekenland dan weer voor dat een vrouw die haar regels had gemist een mengsel van honing in water zou drinken voor het slapen gaan.  Als ze hierdoor pijn aan haar onderbuik en krampen zou krijgen dan duide dit op een zwangerschap.

De Persische arts Avicenna, en vele artsen na hem,  maakten gebruik van een uroscopie. Een niet-wetenschappelijke methode om urine te evalueren.


Een techniek die Selmar Aschheim en Bernhard Zondek in 1928 gebruikten om de aanwezigheid van human choriongon adotrofine (hCG) vast te stellen. Door een jonge vrouwelijke muis met urine van de te testen persoon in te spuiten. Waarbij tekenen van ovulatie na een dissectie aangaven dat de urine hCG bevatte en dat de patiënte dus zwanger was.

Een test die later ook op onvolwassen konijnen is uitgeprobeerd. Maar niet erg praktisch was omdat ook in deze versie het dier eerst gedood moest worden eer er een vaststelling kon worden gedaan.

Hetgeen niet meer nodig was nadat Lancelot Hogben, een Brit die in Zuid-Afrika woonde, hier ook in slaagde met lokale kikkers.  Waarvan de vrouwelijke kikkers 24 uur na ingespoten te zijn met de urine van een zwangere vrouw eieren ging leggen.




Belangrijk hierbij is dat deze kikker soort Xenopus laevis of klauwkikker het hele jaar door eieren kon produceren. Waardoor deze test ten alle tijde kon uitgevoerd worden. Omdat het kweken van de dieren meer moeite vergde dan ze te importeren, werden deze vaak in grote getallen uit Afrika gehaald om aan de grote vraag uit Europa en Amerika te kunnen voldoen.

In 1959 vond men echter radio-immunoassay uit waardoor antigenen, zoals het hCG, konden gemeten worden. Maar dit vergde erg geavanceerde apparatuur en speciale voorzorgsmaatregelen tegen de straling waardoor het een erg duur alternatief was.


Een probleem dat in 1970 werd verholpen door de ontdekking van monoklonale antilichamen die dit proces relatief eenvoudig en heel wat goedkoper maakte. Een techniek die ook in de hedendaagse testen wordt gebruikt.

Mogelijk heeft het kikker gebruik van destijds ook rechtstreekse gevolgen op het uitsterven van kikkers nu.  Doordat ze misschien door de menselijke tussenkomst overdraagbare infecties zijn beginnen meedragen.