in 21 jaar een kasteel bouwen

In het Franse Treigny een dorp in het Yonne departement van de regio Bourgondië is men al sinds 1999 aan het Guédelon kasteel aan het werken.

Een volledig nieuw kasteel dat aan de hand van dertiende eeuwse bouwtechnieken uit hout en steen opgetrokken wordt.  Met de bedoeling dat de vijftig mensen die hieraan werken er tegen midden 2020 mee klaar zouden zijn.

Een project dat een beter inzicht zal geven over hoe zo'n kastelen destijds juist gebouwd werden.  En als levend lesmateriaal voor geschiedenis leerkrachten kan dienen, maar evengoed een trekpleister voor geïnteresseerd toeristen.

Waar je wellicht te horen zal krijgen dat het woord kasteel van het latijnse woord "castellum" afstamt en voor "versterkte plaats" staat.  Hetgeen niet in alle talen dezelfde definitie meekrijgt.

Zo staat het Franse woord "château" enkel voor een een groot landhuis zonder het over de aanwezigheid van versterkingen te hebben.

De reden hierachter valt terug te vinden in haar geschiedenis.  Het is namelijk begonnen als een defensieve structuur voor opslagplaatsen van rijkdommen en grondstoffen.  Waarvan de eerst vormen in de vruchtbare sikkel, de indus vallei, Egypte en China opdoken.

kruisvaarders krak in Syrië

Om zich pas vanaf het bronzen tijdperk te gaan ontwikkelen in Europa.  Met dat verschil dat er in het  Oosten toen wel al stenen als bouwmateriaal gebruikt werden in plaats van aardwerk.

Die vanaf 2 VC begonnen op te komen onder de omschrijving van "oppida" of "afgesloten ruimtes".   Wat dan weer inhield dat de ruimte, vaak op een heuvel, omringd was door een omheining en mogelijk een slotgracht.

Waarvoor je in de 9de en 10de eeuw soms de toestemming van een leenmeester of koning nodig had eer ze mochten gebouwd worden.  Een gebruik dat door regelmatige invallen evolueerde naar meer dan enkel een versteviging van het huis van de landheer.   Dat tegelijkertijd dienst deed als uitkijkpunt en een manier was om controle uit te oefenen.

burcht van Kizkalesi in Turkije

Pas vanaf de 12de eeuw spreken we van kastelen zoals we ze nu (her)kennen aangezien er van dan af steen gebruikt werd.  Samen met de, op weg naar en tijdens de kruistochten, opgedane ervaringen evolueerden hun vorm en inrichting.

Zo duurde het bijvoorbeeld tot de dertiende eeuw eer er schietgaten kwamen.  Omdat men daarvoor van oordeel was dat dit de integriteit van het gebouw in het gedrang zou brengen.  Hierdoor waren de kantelen niet langer de enige plaats van waaruit men zich kon verdedigen.

Fort Boyard in Frankrijk

Om uiteindelijk in de 17de eeuw weer als een landhuis door het leven te gaan.  Zoals het Neuschwanstein kasteel mooi weet te illustreren.

Niet dat de noodzaak voor verstevigde ruimtes verdween.  Het evolueerde meer weg van het kasteel ontwerp om in de richting van het fort te gaan.  Waarbij het accent voornamelijk om de ommuring ligt en de interne uitwerking veel vrijer is.  (afbeeldingen 1,2,3,4 en bron)